Wstęp
W 1997 Ralph Raico opublikował artykuł zatytułowany „Keynes oraz czerwoni”(,,Keynes and the reds”). W artykule Raico zwrócił uwagę na recenzję Johna Maynarda Keynesa z 1936 roku książki autorstwa brytyjskich socjalistów Sidneya i Beatrice Webb zatytułowanej ,,Sowiecki komunizm”. W swojej recenzji Keynes omawia ZSRR Józefa Stalina i podsumowuje: „Rezultat jest imponujący”. Dla Raico, historyka w tradycji klasycznego liberalizmu, to stwierdzenie zaprzecza konwencjonalnemu poglądowi, że Keynes był wzorcowym liberałem.
Niestety, obrońcy Keynesa wciąż przedstawiają go jako modelowego liberała. Weźmy przykład; Robert Skidelsky twierdzi, że „Keynes przez całe życie był liberałem” i „nie był socjalistą”. Roger Backhouse i Bradley Bateman podkreślają: „W swojej polityce był klasycznym liberałem, przywiązanym do wolności jednostki w takim samym stopniu, jak najbardziej zagorzały libertarianin, który przez całe życie odrzucał socjalizm”.
Ten artykuł jest kontynuacją „Keynes oraz czerwoni”. Przedstawia dalsze dowody, pokazujące, że Keynes sympatyzował z sowieckim socjalizmem, w przeciwieństwie do prawdziwego liberalizmu.
Rewolucja bolszewicka
Keynes od samego początku był bardzo entuzjastycznie nastawiony do socjalizmu w Rosji. Świętował rewolucję bolszewicką w 1917 r. Rewolucja rosyjska wybuchła 8 marca 1917 r., a 15 marca abdykował car Mikołaj II. Perspektywa rewolucji socjalistycznej w Rosji bardzo ucieszyła Keynesa, który napisał do swojej matki:
Byłem niezmiernie uradowany i podekscytowany wiadomościami z Rosji. Jest to jedyny, jak dotąd, pozytywny rezultat wojny. Toczy się teraz ostra i wyrównana walka między socjalistami a konstytucjonalistami Miliukowa. Nie widzę natomiast najmniejszej szansy na jakąkolwiek procarską kontrrewolucję.
Włodzimierz Lenin i bolszewicy przejęli władzę 7 listopada 1917 r. Keynes z radością ogłosił: „Jedynym otwartym dla mnie sposobem jest bycie energicznym bolszewikiem”. W grudniu był współzałożycielem Klubu 1917 w Londynie. Oczywiście klub został nazwany dla upamiętnienia roku rewolucji bolszewickiej. Członkostwo w Klubie Keynesa z 1917 roku brzmi jak kto jest kim dwudziestowiecznych brytyjskich socjalistów: GDH Cole’a, Hugh Daltona, JA Hobsona, Ramsaya MacDonalda, Oswalda Mosleya, Johna Stracheya, HG Wellsa i Leonarda Woolfa.
Ponownie, w lutym 1918, Keynes przyznał się do „bycia bolszewikiem”. Słynny dziennikarz Clarence W. Barron, założyciel magazynu Barron’s, spotkał Keynesa w 1918 roku i zanotował: „Lady Cunard mówi, że Keynes jest rodzajem socjalisty, a moim zdaniem jest on takim socjalistą, który nie wierzy w rodzinę ”.
Keynes określił się jako bolszewik, ale jaki był charakter tej rewolucji? Jak pisze Sean McMeekin: „W ciągu pierwszych dwóch miesięcy u władzy bolszewicy nie tyle zdominowali naród rosyjski, ile go nękali i zmuszali do uległości”. Bolszewiccy towarzysze Keynesa zabili ponad sto tysięcy Rosjan w ciągu kilku miesięcy po przejęciu władzy.
Lata 20. XX wieku
W latach 1919-1923 Keynes poświęcał większość swojej energii powojennym problemom finansowym, lecz entuzjastycznie podchodził do socjalistycznego eksperymentu w Rosji. Wygłosił 26 kwietnia 1922 r.: „Trwa rozwój niezwykłego eksperymentu socjalistycznego w Rosji. Myślę, że istnieją solidne fundamenty, na których można zbudować most[Drogę, pomiędzy statusem quo, a systemem Sowieckim – przyp. tłumacz]”.
Keynes wysoko cenił Władimira Lenina. 6 lipca 1922 r. oświadczył, że ” Kompetencje [Lenina],w sprawowaniu kontroli politycznej, były na wysokim poziomie intelektualnym. Historie rewolucji nie wspominają o bardziej niezwykłym, ani bardziej chłodnym i pełnym blasku człowieku, niż Lenin”.
Z pewnością żaden prawdziwy liberał nie może zgodzić się z poparciem Lenina przez Keynesa. Jak pisze Robert Service: „Lenin polegał na zamordyzmie i terrorze”. Jego rząd pozbawił życia ponad 4 miliony własnych ludzi, czyniąc go piątym, najbardziej krwawym mordercą XX wieku. Do 1923 r. reżim Lenina otworzył ponad 350 obozów koncentracyjnych w całym ZSRR. Obozy te stały się podstawą systemu gułagów, który ostatecznie „pochłonął prawie 40 milionów istnień”.
Entuzjazm Keynesa dla socjalistycznego eksperymentu w Rosji połączył go z jego przyszłą żoną, radziecką baletnicą Lydią Lopokovą. Jak przyznaje jej biograf, Lopokova miała „naturalne sympatie wobec socjalizmu”. Lopokova napisała aprobatycznie do Keynesa w kwietniu 1922 r.: „Widzę, że odczuwasz sympatię do Rosji”.
Keynes zaimponował Lopokovej swoim zaangażowaniem w społeczeństwach rosyjskich, czy też „radzieckich”. Napisał do niej 24 lutego 1924 r.: „Załączam dokument, w którym możesz przejrzeć nowe stowarzyszenie ZSRR, do którego zgodziłem się wstąpić”. A 10 maja: „Załączam prospekt nowego towarzystwa, do którego dołączyłem, aby nawiązać intelektualne kontakty z Sowietami!”.
Czym było to ,,nowe stowarzyszenie ZSRR”? W lipcu 1924 Keynes był wiceprezesem-założycielem Towarzystwa Stosunków Kulturalnych z Sowietami (SCR). SCR było proradziecką organizacją kontrolowaną i finansowaną przez VOX (Ogólnounijne Towarzystwo Stosunków Kulturalnych z Zagranicą). VOX natomiast, była międzynarodową agencją propagandową rządu sowieckiego; był to w istocie front propagandy socjalistycznej poza granicami Związku Radzieckiego. (wice)Przewodnictwo Keynesa w SCR oznacza, że współpracował on z machiną propagandową rządu sowieckiego przez ponad dziesięć lat, przed opublikowaniem ,,Ogólnej teorii”.
Keynes ożenił się z Lopokovą 4 sierpnia 1925 roku i para spędziła miesiąc miodowy w ZSRR. Keynes przemawiał przed sowieckim politbiurem 14 września 1925 r. W spotkaniu uczestniczył nawet Leon Trocki, który był w tamtym czasie przewodniczącym rady techniczno-naukowej przemysłu! Trocki określił Keynesa jako socjalistę: „Nawet bardziej postępowy ekonomista, pan Keynes, powiedział nam niedawno, że ratunkiem dla gospodarki angielskiej jest maltuzjanizm! Również dla Anglii droga do przezwyciężenia nierówności między miastami a wsiami prowadzi przez socjalizm”. Kiedy Keynes wrócił, Virginia Woolf zanotowała, że „Maynard ma [sowiecki] medal wysadzany diamentami”.
Keynes wygłosił przemówienie w SCR po swojej podróży do Związku Radzieckiego. Oświadczył: „W ciągu następnych pięćdziesięciu lat ZSRR wniesie większy wkład w rozwój świata niż jakikolwiek inny kraj europejski „. W momencie wygłaszania tego oświadczenia Sowieci zdążyli już wymordować 5 milionów swoich obywateli!
Keynes z pewnością zdawał sobie sprawę z brutalności Sowietów. W rzeczywistości przypisywał brutalność „bestialstwu” w „naturze rosyjskiej i żydowskiej”. Chciał „osiągnąć swój cel [ZSRR]”, ale „nie w ten [wstrętny] sposób”:
Nastrój ucisku… jest owocem Czerwonej Rewolucji – w Rosji jest wiele powodów do modlitwy, aby własny kraj osiągnął swój cel nie w ten sposób. Być może po części jest to owoc jakiegoś bestialstwa w naturze rosyjskiej – lub w naturze żydowskiej, gdy, tak jak teraz, są ze sobą sprzymierzone. Ale po części, jest to jedno z wielu obliczy wspaniałej powagi Czerwonej Rosji, wielkiej żarliwości, która w innym aspekcie jawi się jako duch uniesienia…..pod okrucieństwem i głupotą Nowej Rosji może kryć się drobina ideału.
W połowie lat dwudziestych Keynes coraz bardziej zbliżał się do Sidneya i Beatrice Webb. W 1926 Virginia Woolf napisała, że „Keynes, Lydia i Maynard, są całkowicie pod wpływem Webbów… Wielki Keynes… leży u jej [Beatrice] stóp”.W tym samym roku, Keynes uczęszczał do Socjalistycznej Szkoły Letniej i Beatrice zanotowała: „Nie widzę lepszego człowieka, który mógłby odkryć, jak kontrolować bogactwo [lub środki produkcji] narodów w interesie publicznym”.
Jeśli chodzi o polityczne spektrum, Keynes posunął się tak daleko na lewo, na ile to tylko było możliwe. Uważał się za jeszcze bardziej lewicowego od Sidneya Webba: „ozważałem w swoim umyśle możliwości większych zmian społecznych niż te, które wynikają z obecnej [socjalistycznej] filozofii, powiedzmy, pana Sidneya Webba… Republika mojej wyobraźni leży na lewym krańcu niebiańskiej przestrzeni”. To stwierdzenie doprowadziło Roda O’Donnell do prawidłowego wniosku, że „wizja [Keynesa] wykracza poza Fabiański Socjalizm Webba”.
Sowieci odwzajemnili szacunek Keynesa. W 1927 r. rząd sowiecki zaprosił go do ZSRR na obchody dziesiątej rocznicy rewolucji bolszewickiej. Napisał do swojej żony 16 października 1927 r.: „Wczoraj wieczorem bardzo mi schlebiono, gdy otrzymałem załączone zaproszenie od bolszewików, aby w przyszłym miesiącu pojechać do Rosji na obchody dziesiątej rocznicy powstania Republiki. Moim pierwszym odruchem było przyjęcie zaproszenia (zakładając, że zaproszenie obejmuje również Ciebie). …. Pomysł jest bardzo atrakcyjny „.
Keynes odwiedził Związek Radziecki rok później. Po powrocie zauważył, że ZSRR jest „o wiele bardziej normalny niż ktokolwiek tutaj[w USA] myśli”. Tymczasem rząd sowiecki wymodował już 7 milionów własnych obywateli.
1930 – Ogólna teoria
Keynes był blisko związany z brytyjskim ruchem socjalistycznym na początku lat 30. XX wieku. Był członkiem Biura Badań Nowego Fabiana. Był to wiodący socjalistyczny think tank w Wielkiej Brytanii, prowadzony przez innego członka Klubu 1917 i członka SCR, GDH Cole’a. Keynes był również zaangażowany w siostrzaną organizację, Towarzystwo Badań Socjalistycznych i Propagandy. 13 grudnia 1931 r. wygłosił przemówienie do towarzystwa zatytułowane „Przegląd obecnego stanowiska socjalizmu”.
Keynes był ważnym doradcą ekonomicznym pierwszego socjalistycznego premiera Wielkiej Brytanii, jego starego przyjaciela Ramseya MacDonalda z Klubu 1917. Rzeczywiście Keynes uważał się za bardziej radykalnego socjalistę niż MacDonald i Hugh Dalton, inny członek Klubu z 1917 roku. W czerwcu 1930 r., na spotkaniu z nimi, Keynes określił siebie jako „jedynego obecnego socjalisty”. Beatrice Webb zgodziła się z tym i dodała: „[Keynes] jest z pewnością bardziej zaawansowany niż MacDonald”.
W 1923 Keynes kupił Nation and Athenaeum, tygodnik polityczny. Na początku 1931 roku połączył go z New Statesman, czołową gazetą socjalistyczną w Wielkiej Brytanii. Gazeta ta została założona w 1913 roku przez bliskich przyjaciół Webbów. Połączona gazeta nazywała się New Statesman and Nation, a Keynes został nowym prezesem zarządu. Od lutego 1931, aż do śmierci w kwietniu 1946, Keynes był przewodniczącym czołowej brytyjskiej gazety socjalistycznej!
Robert Skidelsky przyznaje, że gazeta Keynesa „sympatyzowała z sowieckim komunizmem”.Jednak, aby zdystansować Keynesa od złego imienia stalinizmu, Skidelsky obwinia za prosowiecką postawę gazety jej redaktora, Kingsleya Martina. Podobnie jak Roy Harrod, oficjalny biograf Keynesa, Skidelsky twierdzi, że „ New Statesman był bez wątpienia dziełem Kingsleya Martina”.
Po pierwsze, sam Keynes zażądał, aby socjalista Martin był redaktorem podczas negocjacji w sprawie fuzji. Po drugie, Keynes zapytał Martina, czy uczyniłby gazetę socjalistyczną w polityce, a Martin odparł mu, że tak. „Tak się złożyło, że była to prawidłowa odpowiedź: Keynes był w polityce socjalistą”. Wreszcie, sam Martin zaprzeczył twierdzeniu Skidelsky’ego, że Keynes był tylko zdystansowanym przewodniczącym prosowieckiej gazety:
Maynard był jedynym aktywnym dyrektorem NS&N. Aż do jego śmierci w 1946, spotykaliśmy się często w jego domu w Sussex w Tilton, lub na Gordon Square… Jego biograf, Sir Roy Harrod [podobnie jak Skidelsky], wspomina o jego bliskich związkach z Nation, a następnie mówi, że z biegiem lat Keynes stracił sympatię do NS&N. To nie oddaje prawdziwej historii.
Magnum opus Keynesa, czyli Ogólna teoria zatrudnienia, odsetek i pieniędzy, ukazało się 4 lutego 1936 roku. ES Goller napisał w Daily Worker 16 kwietnia tego roku: „Mając niewiele do zyskania, a wiele do stracenia, Keynes był jednym głównych organizatorów Kongresu Pokoju i Przyjaźni z ZSRR w Cambridge. Łatwo jest zatem ocenić sympatie Keynesa”. Kongres Pokoju i Przyjaźni z ZSRR, w którego organizacji pomagał Keynes, był „brytyjsko-sowiecką organizacją frontową”. AL Rowse napisał w swoim przeglądzie Ogólnej teorii:
W każdym punkcie, bez żadnego wyjątku, jest ona w pełni zgodna z polityką [socjalistycznej] Partii Pracy … Nic dziwnego, że pan Cole, z głośnym aplauzem, okrzyknął te książki za „najważniejszą teoretyczną literaturę ekonomiczną od czasów Kapitału Marksa”. …Pan. Cole ma rację… . Można je określić jako, po raz pierwszy w tym kraju, kładące podwaliny ekonomii socjalistycznej.
John Buchan i Keynes byli członkami klubu obiadowego o nazwie Other Club i regularnie jedali razem, przez ponad dekadę. Tuż po opublikowaniu Ogólnej teorii, Buchan opisał Keynesa jako „ dżentelmeńskiego komunistę”. Buchan zanotował, że „jego linia polega na gardzeniu kapitalizmem”. Keynes stwierdził: „Prywatny kapitalizm jest już przestarzałą instytucją”.
Keynes oświadczył zaledwie 119 dni po opublikowaniu Ogólnej teorii : „ Do niedawna wydarzenia w [stalinowskiej] Rosji toczyły się zbyt szybko, a przepaść między zawodami papierniczymi[planami], a faktycznymi osiągnięciami była zbyt duża, aby możliwe było dokonać właściwego rozrachunku. Ale nowy system jest już na tyle skrystalizowany, że można go przejrzeć. Rezultat jest imponujący”.
Żaden prawdziwy liberał nie może zgodzić się z Keynesem, że stalinowska Rosja była „imponująca”! Okres kolektywizacji w ZSRR zbiegł się z opracowaniem i wydaniem Ogólnej teorii. W tym okresie Stalin „zniewolił… 100 milionów ludzi” i 11,5 miliona jego własnych ludzi zostało zabitych. Ponadto, w tym okresie Stalin szybko rozszerzył swój gułagowy system obozów koncentracyjnych. Do swojej śmierci w 1953 r. zabił około 55 milionów, czyniąc go najkrwawszym mordercą w historii ludzkości. Jak podkreśla dobitnie Raico, twierdzenie Keynesa z 1936 r., że stalinowska Rosja jest „imponująca”, pokazuje, że nie był on prawdziwym liberałem.
Późniejsze lata Keynesa
W 1939 Keynes pochwalił Klub Lewicowej Książki. Wykrzyknął: „Jakże niemądre jest potępianie Klubu Lewicowej Książki! To z pewnością jeden z najwspanialszych i najbardziej żywych ruchów naszych czasów”. Czym był Klub Lewicowej Książki? W opublikowanym w maju 1938 roku dokumencie „The Communist Party and the Left Book Club” czytamy: „Komunistyczna Partia Wielkiej Brytanii wykorzystuje Left Book Club jako kanał propagandy i działalność rewolucyjną.
Co więcej, ten dokument pokazuje, że Klub Lewicowej Książki był powiązany z SCR Keynesa. Jak wspomniano, Keynes był w 1924 r. wiceprezesem-założycielem SCR i był finansowany oraz kontrolowany przez rząd sowiecki. Wykres umieszczony w dokumencie pokazuje, że Klub Lewicy Książki miał powiązania z „Działami Propagandy Rządu Radzieckiego i Międzynarodówki Komunistycznej”. Krótko mówiąc, poparcie Keynesa dla Lewicowego Klubu Książki oznaczało poparcie dla Brytyjskiej Partii Komunistycznej i, co za tym idzie, poparcie Sowietów.
Stafford Cripps był krewnym Webbów, a w 1950 został prezesem Towarzystwa Fabiańskiego. Na początku lat 30. był asystentem sekretarza Biura Badań Nowego Fabiana i głównym fundatorem Towarzystwa Badań Socjalistycznych i Propagandy. Pod koniec lat 30. Cripps próbował zjednoczyć socjalistyczną Partię Pracy z Partią Komunistyczną. Keynes wykrzyknął w 1939 roku: „Jestem całkowicie za sir Staffordem Crippsem i przyłączyłbym się do jego ruchu”. Powiedział Crippsowi: „W pełni popieram to, co robisz”. Keynes stwierdził w tym czasie: „Pytanie brzmi, czy jesteśmy gotowi porzucić dziewiętnastowieczny leseferyzm, w zamian za liberalny socjalizm?”.
W 1939 Keynes pochwalił „wspaniały materiał młodych komunistów-amatorów”.W tym miejscu wychwalał komunistów w Cambridge Apostles, stowarzyszeniu w Cambridge, do którego wstąpił 28 lutego 1903. W latach 30. „Keynes był wyraźnym liderem intelektualnym i najbardziej aktywnym członkiem Towarzystwa” i „pełnił rolę ojca dla Apostołów”. Keynes kontrolował wstęp do stowarzyszenia, a orientacja socjalistyczna była „w tamtym czasie warunkiem wstępnym wyboru na Apostołów”.
Cambridge Five była niesławną sowiecką siatką szpiegowską w Cambridge. Wszyscy z Cambridge Five byli członkami Apostołów Keynesa, a co najmniej ośmiu z nich było potwierdzonymi sowieckimi szpiegami: Guy Burgess, Kim Philby, Michael Straight, Anthony Blunt, Donald Maclean, Guy Lidell, John Cairncross i Leo Long. Oprócz tej ośemki, wokół Cambridge działało co najmniej czterdziestu innych sowieckich szpiegów. Jak dotąd historykom nie udało się w stanie powiązać niektórych czterdziestu kryptonimów (w tym Poeta, Szaffeur i Profesor!) z konkretnymi osobami.
Keynes kierował brytyjskim skarbem państwa podczas II wojny światowej. Jak opisał go Skidelsky: „On był skarbcem”. W lipcu 1944 Keynes udał się na konferencję w Bretton Woods, aby zaprojektować powojenny światowy system monetarny. Jego amerykańskim odpowiednikiem był urzędnik skarbu USA Harry Dexter White. Keynes i White to dwie osoby najbardziej odpowiedzialne za powojenny system monetarny.
Dziś powszechnie wiadomo, że White był sowieckim szpiegiem. I to właśnie podczas ich współpracy w 1944 roku w Bretton Woods, Keynes był wiceprzewodniczącym SCR. Oznacza to, że powojenny system monetarny został zaprojektowany przez dwóch ludzi powiązanych z socjalistycznym rządem ZSRR. Oczywiście system monetarny Keynesa-White’a przekształcił się w obecny światowy system monetarny.
Wniosek
Ralph Raico zakwestionował pogląd, że Keynes był prawdziwym liberałem i bez wątpienia miał rację. W przeciwieństwie do sympatycznych komentatorów, Keynes nie należał do tradycji klasycznego liberalizmu. Raczej, jak stwierdza O’Donnell, „Keynes popierał i opowiadał się za szczególną formą socjalizmu” i „jest to jasne, wyraźne i jednoznaczne; używał terminu socjalizm, aby scharakteryzować własne poglądy”.
Źródło: https://mises.org/wire/keynes-called-himself-socialist-he-was-right
Tłumaczenie i opracowanie: Julian Heller
